فیلم ترسناک مرتد، نقد و بررسی تخصصی فیلم Heretic 2024

امروز قصد داریم به نقد و بررسی فیلم ترسناک مرتد، وقتی صحبت از فیلم‌های ترسناک مذهبی می‌شود، بیشتر آثار در این ژانر معمولاً در قلمروی نسبتاً آشنا باقی می‌مانند. تسخیر شیطان، نوزادان شیطان صفت دجال، و شیطانی که اعمال خود را دستکاری می کند، همه در قلمرو معمولی فیلم ترسناک مذهبی هستند.

اما به ندرت فیلم های ترسناک به ترس واقعی از ایمان داشتن به یک دین، عدم اطمینان از اعتماد کردن به چیزی که ممکن است نادرست باشد، یا آشفتگی درونی که یک بحران ایمان است می پردازد. Heretic، جدیدترین فیلم از تیم نویسنده و کارگردان اسکات بک و برایان وودز (نویسندگان A Quiet Place، Boogeyman، ۶۵، و Haunt)، در فیلم A24 خود کمتر بر روی ترس و مذهب تمرکز دارد، حرکتی هوشمندانه که باعث می شود در ژانر برجسته است.

چرا فیلم ترسناک مرتد

سوفی تاچر در نقش خواهر بارنز و کلوئی ایست در نقش خواهر پکستون، دو مبلغ جوان کلیسای عیسی مسیح مقدسین آخرالزمان، با اشتیاق کلام الهی را به مردم می‌رسانند. آن‌ها در کوچه و خیابان و خانه به خانه می‌گردند تا نوری برای هدایت گم‌شدگان باشند. اما واکنش‌ها اغلب سرد و بی‌تفاوت است. اکثر مردم به پیام آن‌ها بی‌توجهی می‌کنند و گویی گوش‌هایشان را بر روی کلام خدا بسته‌اند.

با این حال، یک روز امید کوچکی در دل آن‌ها روشن می‌شود. آقای رید، مردی که به نظر می‌رسد به دنبال معنویت است، از کلیسا درخواست ملاقات می‌کند. خواهران بارنز و پکستون با شور و شوقی وصف‌ناپذیر به خانه او می‌روند تا انجیل را به او آموزش دهند و شاید بتوانند قلب او را برای پذیرش مسیح آماده کنند.

آقای رید با روی باز از ورود دو مهمان ناخوانده استقبال می‌کند. دعوتشان به خانه‌ای که عطر پای زغال‌اخته در آن پیچیده، و پیشنهاد آشنایی با همسرش و بحث درباره ایمان مورمونی، همه و همه نشانه‌ای از مهمان‌نوازی به نظر می‌رسد. اما هر چه زمان می‌گذرد، شکاف عجیبی میان ظاهر و باطن این مهمان‌نوازی نمایان می‌شود. حضور نامحسوس خانم رید، حبس شدن در خانه‌ای که راه خروجی از آن پیدا نمی‌شود، و آشنایی عمیق‌تر آقای رید با دین خود نسبت به مهمانان، همه و همه سوالات بزرگی را در ذهن دو جوان ایجاد می‌کند.

آنان که با انگیزه‌ای متفاوت وارد این خانه شده بودند، اکنون در مواجهه با واقعیت تلخ‌تری قرار گرفته‌اند. جستجویشان برای یافتن پاسخ‌های معنوی، به جستجویی برای نجات از این خانه تبدیل شده است. هرچه عمیق‌تر در خانه آقای رید کاوش می‌کنند، بیشتر به ایمان خود و باورهایی که با آن وارد شده بودند، شک می‌کنند. آیا می‌توانند از این خانه با همان ایمانی که با آن وارد شده‌اند، خارج شوند؟ یا باید برای بقا، باورهای خود را زیر سوال ببرند؟

انتخاب هوشمندانه دین به جای وحشت

با تمرکز بر جنبه‌های دینی، فیلم ترسناک مرتد به جای ترس‌های سطحی، به بررسی عمق باورها و ریاکاری‌های مذهبی می‌پردازد. بک و وودز، کارگردانان فیلم ترسناک مرتد، با رویکردی آموزشی اما قدرتمند، به نقد باورهای سختگیرانه و تعصبات مذهبی می‌پردازند. گاهی اوقات این رویکرد شبیه به یک درس مبانی دین به نظر می‌رسد، اما در عین حال، فیلم به خوبی موفق می‌شود تا ریاکاری‌هایی را که افراد مذهبی ممکن است از آن‌ها غافل باشند، آشکار کند.

فیلم ترسناک مرتد به جای ترساندن مخاطب با صحنه‌های ترسناک و خونین، تلاش می‌کند تا افرادی را که خود را پیرو “دین حقیقی” می‌دانند، به چالش بکشد. کارگردانان با تمرکز بر مذهب سازمان‌یافته و ریشه‌های مشترک بسیاری از ادیان، به نقد باورهای خشک و بسته می‌پردازند. همچنین، آن‌ها به سراغ افرادی می‌روند که خود را وارث حقایق بزرگ و غیرقابل درکی می‌دانند.

آقای رید، شخصیت اصلی فیلم ترسناک مرتد، با اتکا به قدرت و دانشی که معتقد است فراتر از درک دو مبلغ جوان است، به بحث درباره ایمان می‌پردازد. با این حال، فیلم ترسناک مرتد به خوبی نشان می‌دهد که حتی اعتقادات او نیز خالی از تناقض و ایراد نیست. این رویکرد، به مخاطب کمک می‌کند تا به طور انتقادی به باورهای خود و دیگران نگاه کند.

گرانت در نقش آقای رید، با شور و شوقی مثال زدنی، از عقاید مذهبی خود دفاع می‌کند؛ نقشی به شدت غیرمنتظره و جذاب برای این بازیگر. پس از ایفای نقش‌های شرورانه در Paddington 2 و Dungeons & Dragons: Honor Among Thieves، گرانت با حضور در Heretic، این روند را ادامه می‌دهد. در فیلم ترسناک مرتد، همچون آثار قبلی، هرتیک به خوبی می‌داند که با گرانت در صحنه، تنها کاری که باید انجام دهد، عقب‌نشینی و سپردن صحنه به اوست.

گرانت در Heretic، با لذت فراوان روحیه دو دختر را تضعیف می‌کند، به تناقضات منطقی اعتقادات آن‌ها می‌پردازد و از جدالی لفظی که بر سر ایمان در می‌گیرد، لذت می‌برد. هرتیک در اینجاست که به اوج توانایی‌هایش می‌رسد؛ جایی که به گرانت اجازه می‌دهد تا با مونولوگ‌های طولانی، کنترل صحنه را در دست گرفته و با مخاطبانش به گفتگو بنشیند. او از انحصار به عنوان نمادی از دین یاد می‌کند، به آهنگ‌های Radiohead ارجاع می‌دهد و حتی از شخصیت جار جار بینکس الهام می‌گیرد. این همه چیزهایی است که از یک نقش شرورانه به سبک گرانت انتظار می‌رود.

تاچر و ایست، در نقش حامیان اعتقادات مذهبی، تعادل کاملی برای شخصیت گرانت ایجاد می‌کنند. آن‌ها در این نقش‌ها استوارند و علیرغم موقعیت‌های چالش‌برانگیز، به ایمان خود پایبند می‌مانند. فیلمنامه بک و وودز ما را به سمت برداشت‌های خاصی از این شخصیت‌ها سوق می‌دهد، اما هر چه بیشتر به عمق داستان نفوذ می‌کنیم، انتظاراتمان دگرگون می‌شود.

خواهر بارنز، خواهر بزرگ‌تر تاچر، بعدها به دین روی آورده است، در حالی که خواهر پاکستون، به نظر می‌رسد اعتقاداتش را به‌طور کورکورانه پذیرفته است. تاچر در مواجهه با انتقادات گرانت عملکردی درخشان دارد، اما جالب‌ترین تحول در شخصیت خواهر ایست رخ می‌دهد. هرچه بیشتر در عمق این خانواده مذهبی فرو می‌رویم، حفظ ایمان توسط ایست شگفت‌انگیزتر به نظر می‌رسد. تاریخچه پیچیده خواهر بارنز، ما را آنقدر مشغول می‌کند که خواهر پاکستون را بدیهی انگاریم.

ساختار فیلم شکننده‌ در دل خانه

متأسفانه، هر چه بک و وودز ما را به این خانه دورتر می‌برند، این روایت بیشتر از هم می‌پاشد. برای چند اتاق اول در خانه آقای رید، هرتیک در درجه اول بر تضاد ادیان متمرکز شده است که توسط بازی گرانت هدایت می شود، کارگردانی ساده و در عین حال موثر برای فیلم. اما هر چه فیلم بیشتر به تاریکی این خانه می پردازد، جذابیت آن کمتر می شود. بخشی از آن به این دلیل است که گرانت کمتر مورد توجه فیلم قرار می گیرد، بلکه به این دلیل است که فیلمنامه بک و وودز شروع به کشف پاسخ های مشخص و بازی در معجزات احتمالی می کند.

آنچه که به عنوان یک بحث جذاب شروع شد به ایده های مسخره تر و ارائه های مشکوک ایمان تغییر می کند. ظاهر فیلم حتی تا حدی درخشش خود را از دست می‌دهد، زیرا حس خانگی و آرامش‌بخش خانه آقای رید جای خود را به اتاق‌های تاریکی می‌دهد که به سختی روشن می‌شوند. چانگ چونگ هون، فیلمبردار (ونکا، شب گذشته در سوهو و همکار مکرر پارک چان ووک) این صحنه های آخر را بیشتر شبیه یک فیلم ترسناک اجرا می کند و با دور شدن فیلم از این بحث های داغ، تاثیر داستان از بین می رود.

فیلم ترسناک مرتد با رویکردی نوآورانه به ژانر وحشت مذهبی، تجربه‌ای متفاوت را برای مخاطب رقم می‌زند. بازی‌های قدرتمند بازیگران، به ویژه هیو گرانت در نقش آقای رید، بر جذابیت فیلم ترسناک مرتد افزوده است. گرچه پایان فیلم ترسناک مرتد کمی ناامیدکننده به نظر می‌رسد.

اما جسارت کارگردانان در پرداختن به موضوع ریاکاری‌های مذهبی، تحسین‌برانگیز است. فیلم ترسناک مرتد با نگاهی انتقادی به نهادهای مذهبی، جنبه‌ای کمتر دیده شده از این موضوع را به تصویر کشیده است. جالب اینجاست که گرانت در فیلم ترسناک مرتد، توانایی‌های کمدی خود را نیز به نمایش گذاشته و یادآور شخصیت محبوب جنگ ستارگان، جار جار بینکس شده است.